همه ما حداقل یک بار مربیگری کرده‌ایم و خودخواهی بازیکنان بسکتبال گوناگونی را دیده‌ایم برای مثال: بازیکنی که از پاس دادن به هم‌تیمی خود امتناع می‌کند و یا بازیکنی که در هربار حمله می‌خواهد خودش شوت را وارد حلقه کند. داشتن چنین بازیکنان بسکتبال در تیم می‌تواند یک فصل مربیگری خوب را برایتان تبدیل به یک پایان غم‌انگیز بکند. بسکتبال جوانان باید برای همه در تیم لذت‌بخش باشد و فقط تعدادی از بازیکنان نباید از آن لذت ببرند( بازیکن خوب بودن به معنای خودخواه بودن نیست). بازیکنانی که کمتر در بازی شرکت می‌کنند چقدر از بازی که فقط به وسیله هم‌تیمی‌هایشان اداره می‌شود لذت می‌برند؟ جواب این سوالات را در این مقاله بررسی می‌کنیم ولی ابتدا لازم است تا یک سری نکات اولیه را بررسی کنیم:
خودخواهی بازیکنان بسکتبال
بزرگ‌ترین اشتباهی که افراد در مشخص کردن بازیکن مغرور می‌کنند این است که فکر می‌کنند هر بازیکنی که امتیاز بیشتری را برای تیم بیاورد خودخواه است.این مسئله همیشه درست نیست. هر یک از بازیکنان بسکتبال می‌توانند بیشترین امتیاز را برای تیم به همراه داشته باشد در حالی که مغرور نباشد.بیایید مثالی را بررسی کنیم:
من در یک بازی سرمربی تیمی بودم که یکی از بازیکنان آن بهتر از سایر بچه‌های دیگر بازی می‌کرد.نکته‌ای که در بازی او مشاهده می‌شد این بود که با انجام بازی درست توپ را به هم‌تیمی خود پاس می‌داد، شوت را از دست می‌دادند و توپ را ریباند می‌کردند و امتیاز بدست می‌آوردند. به این ترتیب این بازیکن در هربازی به طور متوسط ۲۰ امتیاز مثبت را برای تیم بدست آورد. آیا انکته اشتباهی در عملکرد آنها وجود داشت؟ من فکر نمی‌کنم.او نتایج کار سخت و تمرینات خود را می‌دید و به خاطر بالا بردن توان بدنی خود در انجام حرکات فیزیکی نسبت به بازیکنان دیگر شانس بهتری برای عملکرد خوب در زمین را داشت. اگر کسی سخت تمرین کند و و باعث پیشرفت تیمش شود و توانایی و دانش بدست آموردن امتیاز را برای تیم خود داشته باشد به طور اتوماتیک او را تبدیل به یک بازیکن خودخواه نمی‌کند. بنابراین چه چیزی یک بازیکن را مغرور می‌کند؟
اگر در دیکشنری‌ها به دنبال معنی خودخواه بگردید با این تعبیر رو‌به‌رو می‌شوید: « داشتن و یا نشان دادن نگرانی فقط برای خود نه برای احتیاجات و احساسات دیگران» برای برگردادندن این جمله در زمینه بسکتبال بیایید این تعبیر را داشته باشیم که بازیکن مغرور کسی است که« تنها به فکر آمار خود در انتهای بازی است و نیازها و احساست هم‌تیمی‌ها و کل تیم برای او اهمیتی ندارد» . داشتن چنین بازیکنانی در تیم باعث به وجود آمدن نکات منفی مانند: نگرانی بازیکنان دیگر، خانواده‌های عصبانی، نداشتن حرکت در زمین و دیدن غرور بازیکنان در تیم می‌شود. پس چگونه از شر غرور و خودخواهی نجات پیدا کنیم؟ به منظور تأثیر در این رفتار ابتدا باید بفهمیم که چرا یک بازیکن به خود مغرور می‌شود؟ چراکه با فهمیدن علت این موضوع می‌توان به این وضعیت پایان داد.
چرا بعضی از بازیکنان خودخواهند؟
علت‌های زیادی برای این موضوع وجود دارد که ما در زیر چند عامل را بررسی می‌کنیم:
۱-قرار گرفتن این بازیکنان در مرکز توجه جامعه به دلیل برد در بازی‌ها
۳ حالت زیر نمایانگر اهمیت زیاد جامعه به برد کودکان در بازی را بیان می‌کند:
– مربی آنها
قبل از بازی مربی به گروه سنی ۸ سال برای برد تأکید می‌کند و از جملاتی مانند:« اگر ما ریباند‌های امنی داشته باشیم می‌توانیم بازی را ببریم» یا «اگر ما خوب دفاع نکنیم حریف ما را شکست می‌دهد» چه حالی به بازیکنان دست می‌دهد وقتی که بازی را ببازند و با حرفهای مربی ناامید شوند؟
– والدین آنها
والدین به بچه‌ها آموخته‌اند که برد بسیار مهم است. متأسفانه مکالمه‌ای که بین والدین و فرزندانشان انجام می‌شود این است: «کاری که باید انجام دهی برد بازی است». بچه‌ها زمانی که خانواده‌ها برد تیم را جشن می‌گیرند و با تشویق و تمجید آنها رو‌به‌رو می‌شوند به اهمیت برد کاملاً واقف می‌شوند و این حالت را با رفتار والدینی که تیم فرزندشان بازی را باخته است مقایسه می‌کنند.
– ایده‌آل آنها
از بچه‌ها بپرسید که ایده‌آل و شخص مورد علاقه شان در بسکتبال کیست؟ اغلب نام بازیکنان ان.بی.ای را می‌شنوید. این بازیکنان حرفهای می‌خواهند به هر قیمتی در زمین برنده شوند. بازیکنان بسکتبال بعد از دیدن برد آنها به وجد می‌آیند و با دیدن باخت آنها عصبانی می‌شوند و این تأثیر را می‌گیرند و می‌گویند:« این حسی است که باید بدست آورم».
من این را نمی‌گویم که کودکان خود را از دیدن ورزش‌های حرفهای منع کنیم و یا مربیان هیچ‌گاه از برد تیم صحبت نکنند، ولی مربیان ج.ان باید منظور خود را شفاف و روشن بیان کنند و بگویند هدف از بازی بدست آوردن نتیجه برد نیست بلکه می‌خواهیم در بازی روی بال بردن سطح مهارت و پیشرفت در بازی کار کنیم
۲- به هم‌تیمی خود اعتماد ندارند
بسیاری از بازیکنان در زمین خودخواهند چون فکر می‌کنند بهتر از دیگران در زمین عمل می‌کنند و می‌توانند در برد بازی تأثیر بگذارند.ممکن است وقت بیشتری برای تمرین کردن گذاشته باشند. ممکن است در بالا بردن آمادگی فیزیکی خو خوش‌شانس‌تر از سایر بازیکنان بوده باشند. دلیل آن هرچه باشد، این نوع از بازیکنان خودخواه به نظر می‌رسند چراکه فکر می‌کنند مسئولیت برد تیم و کسب امتیاز به عهده آنهاست. درواقع این بازیکنان لزوماً مغرورانه عمل نمی‌کنند چراکه اگر با بازیکنان سطح بالاتر و بهتر هم‌تیم شوند مشکلی با پاس دادن به آنها نخواهند داشت.
۳- به دنبال اثبات خود هستند
اغلب چقدر یک بازیکن جوان بسکتبال را دیده‌اید که بعد از گل کردن توپ درون سبد به منظور دیدن واکنش والدینش در زمین بچرخد؟خانواده‌ها با شادمانی به تشویق فرزندشان می‌پردازند و مربی مشت خود را از شادی در هوا پرتاپ می‌کند.بچه‌ها به دنبال این تصدیق هستند و والین و مربیان آنها هیچ کار اشتباهی در بروز احساسات خود نمی‌کنند. مسئله این است که بازیکن این فیدبک را زمانی که یک پاس خوب را می‌دهد و یا یک ریباند به جا را بدست می‌آورد دریافت نمی‌کند. بنابراین اکثر بازیکنان جوان تمام سعی خود را برای شوت زدن و گل کردن توپ به درون سبد و دریافت تشویق اطرافیان انجام می‌دهند.
روش اشتباه در آموختن کنار گذاشتن غرور
وقتی از مربیان می‌پرسم که بهترین روش برای آموزش بازیکنان در کنار گذاشتن غرور چیست، با پاسخ‌های معمولی مثل تغییراتی در استفاده از بازیکنان در زمین و نیمکت نشین کردن آنها و یا تنبیه آنها تا جایی که پاس دادن را یاد بگیرند را می‌دادند. موضوع پیچیده‌تر از آن است که با نیمکت نشینی آنها حل شود. آیا این بهترین راه آموزش به یک کودک ۱۰ ساله برای خودخواه نبودن اوست؟ من شک دارم. منظور من را اشتباه برداشت نکنید. استفاده از نیمکت برای متوجه ساختن اشتباه بازیکن بد نیست ولی نحوه موثر واقع شدن این روش را بعداً بحث می‌کنیم. من این کار را در گذشته بسیار انجام داده‌ام ولی راه‌های بهتری هم برای نتیجه‌گیری وجود دارند.در زیر به چند راه که تیم‌ها برای کم کردن میزان غرور در کودکان و جوانان استفاده می‌کنند اشاره می‌کنم:
۱-فریاد پاس دادن توپ- آیا داد زدن بر سر یک بچه بهترین راه برای آموزش است؟ امیدوارم که نیازی برای توضیح بیشتر این مسئله نداشته باشم.
۲-محدود کردن امتیازاتشان- بعضی از لیگ‌ها مجبورند این کار را انجام دهند چراکه بعضی از مربیان به دلیل تمرکز بر هزینه‌هایی که برای بالا بردن سطح تیمشان می‌کنند تحت فشار برد هستند. چیزی که در این کانسپت خوشایند نیست این است که تیم مجبور به خوب بودن می‌شود. آیا یک بازیکن بای به خاطر بازی برای تیم و داشتن مهارتی بهتر از حریفان یا همتیمیهای خود جریمه شود؟
آموزش درست کنار گذاشتن غرور
۴ روش برای از بین بردن غرور تیم یا فرد:
۱-از اول فصل جلوی آن را بگیرید
اولین قدم برای این کار این است که از ابتدا جلوی آن را بگیرید چراکه پیشگیری بهتر از درمان است.یک مربی می‌تواند به دوروش زیر عمل کند
-تشویق تیم برای درست بازی کردن:
بازی درست به معنای بهترین تصمیم براساس موقعیت است. اگر کسی باز است و موقعیت دارد به او پاس دهید. اگر شما موقعیت شوت را دارید و دفاع نمی‌شوید توپ را شوت کنید. بهتر است اشاره کنم که در بسکتبال جوانان آموزش بازی درست توانایی فردی بازیکنان را کم نمی‌کند و بازیکن قوی‌تر شانس گرفتن امتیاز بیشتر را نسبت به همتیمیهای خود و کسی که در این بازی تازه وارد است را پیدا می‌کند. مربی باید از روز اول بر انجام بازی درست تأکید کند. نمی‌توانید به طور رندوم از بازیکنانتان در یک فصل بخواهید که آن را رعایت کنند و آنها هم به صحبت‌های شما گوش دهند. باید پیوسته درباره آن حرف بزنید و از ارزش‌های اصلی تیمتان به حساب آید. با این روش اطمینان حاصل می‌کنید که فقط بازیکنان قوی و ماهر بازی را کنترل نمی‌کنند و تمام شوت‌ها توسط آنها به سمت سبد پرتاپ نمی‌شود.
-از برد قرارداد نسازید
قدم دیگر برای از بین بردن خودخواهی این است که مرتب از برد حرف نزنید. وقتی که یک بازیکن با توانایی بالا مرتب شاهد این است که مربی از برد حرف می‌زند و چقدر برد برای او مهم است تمام تلاش فردی خود را انجام می‌دهد و خودخواهانه عمل می‌کند تا تیم برنده شود.
۲-در طول بازی مکالمه سریع داشتن
اگر مورد یک کاربد نداشت می‌توانید در طول بازی مستقیماً با بازیکن در باره بازی دادن بیشتر همتیمی‌هایش صحبت کنید.این یک قرار رسمی نیست بلکه گفتگویی سریع با بازیکنی است که به دیگران کمتر پاس می‌دهد و یادآوری این نکته که بازی را به صورت تیمی انجام دهد. می‌توانید با این بازیکن هنگام پرتاپ آزاد بازیکن دیگر صحبت کنید و یا وقت‌های استراحت این تذکر را به او بدهید.می‌توانید اینگونه صحبت کنید: «هی جانی تو خارقالعاده بازی میکنی ولی بهتر این است حواست به بازیکنان آزاد قوس ۳ امتیازی هم باشد اما به حمله سمت حلقه ادامه بده. تو خوب بازی میکنی!»
۳-بعد یا قبل از بازی خصوصی با بازیکن حرف زدن
اگر که بازیکن در قبال مورد قبلی کوتاهی کرد ( به دلیل فشار بازی) وقت آن است که گفتگوی جدی‌تری به طور خصوصی با او داشته باشید. این گفتگو بهتر است قبل یا بعد از تمرین و یا بازی باشد. آنها را به گوشه‌ای ببرید و به راحتی ارتباط برقرار کنید مثلا بگویید: می‌توانین باهم صحبتی داشته باشیم؟ حال بازیکن می‌داند که این درخواست شما رسمی‌تر است چراکه خصوصی با آنها حرف می‌زنید. مکالمه می‌تواند این روند را داشته باشد: « تو بازیکن خوبی هستی ولی این یک بازی گروهی است و تو باید توپ را بیشتر با همتیمیهای خود قسمت کنی. من مربی تو بودن و داشتنت را در تیم دوست دارم ولی اگر این نکات را رعایت نکنی من هم مجبور می‌شوم تو را بیشتر از زمین بیرون بیاورم». بسیار مهم است که این مکالمات را جلوی همتیمیهای او انجام ندهید. برقرار کردن این مکالمات جلوی دیگران باعث خجالت کشیدن آنها جلوی دیگران می‌شود و آنها را نسبت به شما بدبین می‌کند.
۴-اگر هیچ راهی برایتان نمانده آنها را نیمکت نشین کنید
اگر تمام موارد بالا را انجم داده‌اید و خصوصی به آنها تذکر داده باشید و تأثیری در روند کاری آنها نبینید راه دیگری در نیمکت نشین کردن آنها ندارید. اطمینان حاصل کنید که تمام موارد را در قبال برخورد با آنها عملی کرده‌اید و بعد از آن به سراغ نیمکت بروید.بسیاری از مربیان امیدوارند تا با نشاندن این بازیکنان روی نیمکت بتوانند به آنها درس بدهند. یکی از بدترین و سخت‌ترین موارد این است که اگر این بازیکن بهترین بازیکن تیمتان باشد بعد از تذکر سریع شما به این فکر می‌کنند«مربی من را روی نیمکت نمی‌گذارد چون میبازیم». اینجاست که شما باید نشان دهید که مربی هستید و برای پیشرفت تیم و لذت بازیکنان اهمیت بیشتری قائل هستید تا نتیجه روی تابلو. به زبان دیگر وقتی پای عمل به این موضوع می‌رسد بسیاری از مربیان به دلیل نگرانیشان از برد در بازی از انجام آن امتناع می‌کنند. گرگ پاپویچ عبارت خوبی برای این موضوع بیان می‌کند:
«یک بازیکن خوخواه بدون توجه به میزان مهارتش روی نیمکت می‌نشیند. چراکه این کار روی او تأثیر می‌گذارد. شما باید این کار را به عنوان مربی انجام دهید و او هم باید از تصمیم شما باخبر باشد»
همچنین جمله‌ای را که دین اسمیت و بیل راسل می‌گویند را دوست دارم:« بهتر است همیشه یک بازیکنی را که با تمام وجود بازی نمی‌کند و یا خوخواهانه عمل می‌کند از زمین بیرون بیاورید» بیل در ادامه می‌گوید که نبودن غرور در تیم مهمترین فاکتور یک تیم است.
۵- باوالدین آنها ملاقات کنید
وقتی که بازیکن جوانی را روی نیمکت مینشانید باید بدانید که والدین او نظاره‌گر این کار شما خواهند بود. به جای عقب ایستادن و منتظر خانواده بودن برای حرف زدن با شما بهتر است خود شما به عنوان مربی در انجام این کار پیشقدم شوید و درباره نیمکت نشینی فرزندشان با آنها صحبت کنید. این کار می‌تواند نشان دهد که شما مشکل را پنهان نمی‌کنید و تا زمانی که یاد نگیرند توپ را با بقیه بازیکنان تقسیم کنند ادامه خواهد داشت. یک مربی باید نشان دهد که در درجه اول لذت بردن از بازی و پیشرفت تمام بازیکنان برای او اهمیت دارد. اگر برخورد درستی با والدین داشته باشید،می‌توانید امیدوار باشید که آنها با فرزنشان صحبت کنند و به آنها دلیل نیمکت‌نشین شدن را توضیح دهند.
۶-تعریف از بازیکنانی که درست بازی می‌کنند
تشویق و تعریف از بازیکنانی که بازی درستی انجام می‌دهند و بدون توجه به نتیجه آخر تلاش خود را در انجام بازی غیر خودخواهانه می‌کنند بسیار مهم است.نکته کلیدی بازی کردن بدون توجه به نتیجه آخر است.شما باید رو روند بازی تمرکز کنید نه نتیجه. اگر بازیکنی بازی درستی انجام داد و به جای شوت به هم‌تیمی خود پاس داد و شوت گل نشد عصبانی نشوید در عوض بازیکنان را برای انجام بازی درست تشویق کنید و به آنها به خاطر بازی خوب تبریک بگویید.تعریف کردن از بازی خوب باعث انجام یک بازی غیرخودخواهانه می‌شود.
در آخر باید بگویم آموختن بازی درست به بازیکنام به دور از خودخواهی فرمول پیچیده‌ای ندارد. باهم مراحل را مرور می‌کنیم:
۱-از اول شروع فصل جلوی آن را بگیرید
۲-تذکر سریع به بازیکن در طول بازی
۳-خصوصی با بازیکن صحبت کردن
۴-نیمکتت نشینی بازیکن
۵-ملاقات با والدین
۶-تعریف از بازیکنانی که بازی خوب انجام می‌دهند
یک بازیکن مغرور با راهنمایی‌های شما می‌تواند تبدیل به بازیکنی شود که بازی را به درستی انجام دهد.نکته مهم این است که پیشرفت تیم را ارجح‌تر از برد بدانید. مربیان باید بتوانند که بازیکن خودخواه را نیمکت نشین کنند اگر نتوانند بقیه مراحل روی آن بازیکن بی‌تأثیر است. تشویق بازیکنانی که خوب بازی می‌کنند باعث لذت بردن تمام افرادی می‌شود که در بازی دخیل هستند
